بررسی اسکار امسال در « اعتماد »

فيلم اسكاري بايد تماشاگرش را سرگرم كند و «لينكلن» تمايل چنداني به اين مهم نشان نمي‌دهد. شايد به همين دليل فيلم «آرگو» كه در رشته كارگرداني نامزد نبود و توانست مهم‌ترين جايزه اسكار (بهترين فيلم) را از آن خود كند، يك فصل كامل مثل تعقيب و گريز در فرودگاه مهرآباد را به تاريخ «اضافه» مي‌كند و سرگرم‌كننده از آب درمي‌آيد. «آرگو» هيچ ابايي از دخل و تصرف ندارد چون از ابتدا قرار بود امريكايي – هاليوودي باشد، اما «لينكلن» با بازي فاخر دنيل دي لوئيس فيلمي است براي گنجينه سينما

زماني كه نام ست مك فارلن به عنوان مجري هشتاد و پنجمين مراسم اسكار اعلام شد بسياري از خود پرسيدند: «كي؟»، اما جوان‌تر‌ها مك فارلن (كه نام خانوادگي آشنايي براي ما ايرانيان است) را مي‌شناختند. او همان صداپيشه سريال‌هاي كارتوني معروف «مرد خانواده»، كيف براون و پدر امريكايي است. كسي كه با شوخي‌هاي تند و تيزش به شهرت رسيده و درست به خاطر همين شوخي‌ها همه انتظار داشتند اسكار امسال هم «زيادي بزرگسالانه» باشد. اما درست چند روز پيش از آغاز مراسم مك فارلن در مصاحبه‌يي به همه اطمينان خاطر داد مراقب دهانش خواهد بود. هرچند مك فارلن تمام تلاشش را خرج كرد تا بر سر قولش بماند و تا اندازه‌يي هم موفق بود، اما تماشاگران مراسم جز چند شوخي بامزه چيز زيادي از او نديدند. بامزه‌ترين شوخي او زماني اتفاق افتاد كه شخصيت فيلم «تد» با صداي او در كنار مارك والبر ظاهر شد.

مراسم هشتاد و پنجمين دوره جوايز آكادمي علوم و هنرهاي سينمايي دوشنبه صبح به وقت ايران در دالبي تيه‌تر در لس آنجلس برگزار شد و فيلم «آرگو» ساخته بن افلك جايزه اسكار بهترين فيلم را دريافت كرد. فيلم افلك پيش از اين جوايز اصلي گلدن گلوب، انجمن تهيه‌كنندگان امريكا، انجمن بازيگران امريكا، انجمن كارگردانان امريكا و انجمن نويسندگان امريكا را برده بود. بهترين فيلم اين دوره از اسكار يكي از جايزه‌هاي فيلمي بود كه موضوع آن تسخير لانه جاسوسي در سال 1358 است. «زندگي پاي» و «بينوايان» در كنار «آرگو» بيشترين جوايز اين دوره از اسكار را دريافت كردند. «آرگو» همچنين در دو بخش بهترين فيلمنامه اقتباسي و تدوين هم پيروز شد. اين فيلم درمجموع در هفت بخش نامزد اسكار بود.

«زندگي پاي» به كارگرداني آنگ لي با دريافت چهار جايزه بهترين كارگرداني، فيلمبرداري، موسيقي و جلوه‌هاي تصويري ديگر پيروز بزرگ جوايز اسكار امسال بود. لي در حالي جايزه كارگرداني را برد كه افلك در اين بخش نامزد نشده بود. لي سال 2006 نيز براي فيلم «كوهستان بروكبك» برنده جايزه اسكار بهترين كارگرداني شد. اين فيلم سه‌بعدي درباره يك هندي جوان است كه از يك سانحه دريايي جان سالم به در مي‌برد و اكنون بايد وسط اقيانوس در يك قايق براي بقا تلاش كند و تنها همسفر او يك ببر بنگال است. «زندگي پاي» در مجموع در 11 بخش بخت دريافت جايزه اسكار را داشت.

مراسم اسكار امسال تا اندازه زيادي جذابيتش را مديون اجراي شرلي بسي در آستانه 70 سالگي، از ترانه گلد فينگر متعلق به مجموعه فيلم‌هاي جيمزباند و ادل براي اجراي ترانه اسكاي فال بود. اما وقتي مراسم به پايان خود نزديك مي‌شد مك فارلن ترانه‌يي خواند با نام «بازنده‌ها» و ناخودآگاه همه نگاه‌ها به سمت استيون اسپيلبرگ چرخيد. «لينكلن» در 12 رشته كانديداي دريافت جايزه اسكار بود و تنها در دو رشته بهترين طراحي صحنه و بهترين بازيگر نقش اول مرد موفق به دريافت اسكار شد. بازنده بودن «لينكلن» دوباره يك فرضيه قديمي درباره اسكار را ثابت كرد و آن اينكه براي موفقيت در شب اسكار بايد قلب اعضاي آكادمي را به دست آورد و نه مغزشان را. «لينكلن» فيلمي سخت و دشوار است، تماشايش فرصت مغتنمي است براي آشنايي با تاريخ. هرچند جذابيت‌هاي سينمايي غيرقابل انكاري دارد، اما اين جذابيت‌ها احتمالا در نگاه اول از ديد اعضاي آسان‌گير و ساده‌پسند آكادمي پنهان مانده است. با وجود شروع زودهنگام راي‌گيري اين دوره از مراسم اسكار با هدف اعطاي فرصت بيشتر به اعضاي آكادمي براي بررسي دقيق‌تر فيلم‌ها، باز هم امكاني براي مطرح شدن فيلم اسپيلبرگ به وجود نيامد. فيلم اسكاري بايد تماشاگرش را سرگرم كند و «لينكلن» تمايل چنداني به اين مهم نشان نمي‌دهد. شايد به همين دليل فيلم «آرگو» كه در رشته كارگرداني نامزد نبود و توانست مهم‌ترين جايزه اسكار (بهترين فيلم) را از آن خود كند، يك فصل كامل مثل تعقيب و گريز در فرودگاه مهرآباد را به تاريخ «اضافه» مي‌كند و سرگرم‌كننده از آب درمي‌آيد. «آرگو» هيچ ابايي از دخل و تصرف ندارد چون از ابتدا قرار بود امريكايي - هاليوودي باشد، اما «لينكلن» با بازي فاخر دنيل دي لوئيس فيلمي است براي گنجينه سينما. دنيل دي لوئيس كه حالا با سه اسكار بهترين نقش اول مرد حتي پيش از «لينكلن» وارد تاريخ سينما شده در لحظه دريافت اسكار از دست مريل استريپ نشان داد كه بازيگر خارق‌العاده‌يي است و چه هوش غبطه‌برانگيزي دارد. لوئيس گفت: «من قرار بود سال گذشته نقش مارگارت تاچر را بازي كنم و استيون اسپيلبرگ هم پيش از من براي نقش آبراهام لينكلن به مريل استريپ فكر كرده بود.» شوخي دنيل دي لوئيس بيشتر از آنكه شوخي بامزه‌يي باشد (كه بود) اشاره به توانايي‌هاي غريب خود و استريپ داشت. اسكار لوئيس هيچ‌كس را شگفت‌زده نكرد، همه در انتظارش بودند و مريل استريپ هم بي‌هيچ تعللي (بي‌آنكه بخواهد هيجاني به وجود آورد) نام او را به عنوان برنده اعلام كرد. اين بازيگر 55 ساله بريتانيايي پيش از اين دو بار براي «پاي چپ من» (1989) و «خون به پا مي‌شود» (2007) برنده اسكار بهترين بازيگر مرد شده بود.

فيلم موزيكال «بينوايان» به كارگرداني تام هوپر برنده سه جايزه اسكار شد. آن هاتاوي با دريافت جايزه بهترين بازيگر زن مكمل براي بازي در اين فيلم كلكسيون جوايز خود در فصل جوايز سينمايي را كامل كرد. او در اقتباس سينمايي جديد از رمان ويكتور هوگو نقش فانتين كارگر كارخانه و مادر كوزت را بازي مي‌كند. هاتاوي هنگام دريافت جايزه اسكار گفت: «اميدوارم مشكل زناني مثل فانتين براي هميشه در قصه‌ها باقي بماند و در زندگي واقعي شاهد آن نباشيم.» «بينوايان» در دو بخش صداگذاري و چهره‌پردازي و مو نيز جايزه اسكار دريافت كرد.

پيروز شدن مايكل هانكه در بخش بهترين فيلم غيرانگليسي زبان اتفاقي بود كه همه در انتظارش بودند. اين دومين جايزه اسكار براي كشور اتريش بود، اما هانكه هنگام دريافت جايزه خود را مديون هنرپيشگان فرانسوي فيلم، مانوئل ريوا و ژان لويي ترنتينيان دانست.

فيلم جيمز باندي «اسكاي‌فال» ساخته سام مندس هم در دو بخش بهترين تدوين صدا و ترانه (ادل) برنده شد. همين طور «جانگو آزادشده» كوئنتين تارانتينو كه در دو بخش بهترين فيلمنامه غيراقتباسي و بازيگر مرد مكمل (كريستوف والتس) اسكار دريافت كرد.

والتس دو سال پيش براي «لعنتي‌هاي بي‌آبرو» تارانتينو همين جايزه را گرفت و خود تارانتينو سال 1995 براي «داستان عامه‌پسند» برنده جايزه اسكار بهترين فيلمنامه غيراقتباسي شد. اين فيلمساز بعد از دريافت جايزه در كمال فروتني موفقيت فيلمنامه را مديون خلق شخصيت‌هاي جذاب و بازيگراني كه به اين نقش‌ها جان بخشيدند دانست. او گفت: «تمامي نامزدهاي بخش فيلمنامه غيراقتباسي شايسته دريافت جايزه بودند و امسال سال نويسندگان است.»

«30 دقيقه بامداد» به كارگرداني كاترين بيگلو كه يكي از فيلم‌هاي محبوب منتقدان در فصل جوايز سينمايي بود، در جوايز اسكار موفق نبود و تنها در بخش تدوين صدا به طور مشترك با «اسكاي‌فال» جايزه گرفت.

كمدي رمانتيك «كتاب بارقه اميد» ساخته ديويد ا. راسل هم كه در هشت بخش نامزد اسكار بود، تنها در بخش بهترين بازيگر زن (جنيفر لارنس) جايزه دريافت كرد. اين فيلم در هر شش بخش اصلي جوايز اسكار شامل بهترين فيلم، كارگردان و هر چهار بخش بازيگري (برادلي كوپر، لارنس، رابرت دنيرو و جكي ويور) نامزد اسكار بود. همانطور كه انتظار مي‌رفت جايزه بهترين فيلم خارجي‌زبان به «عشق» ساخته ميشائل هانكه از اتريش رسيد. «شجاع» ساخته مارك اندروز و برندا چاپمن جايزه بهترين فيلم بلند انيميشن را گرفت و جايزه بهترين مستند بلند به «در جست‌وجوي شوگر من» ساخته مالك بندالجلول و سايمن شين رسيد.

 

مهر| عسگرپور اهداي جايزه اسكار به «آرگو» و رفتار ميشل اوباما، همسر رييس‌جمهوري امريكا را يك حركت كاملا سياسي دانست و تاكيد كرد كه با اين كار مدت‌ها طول مي‌كشد تا اسكار اعتبار سابق خود را احيا كند.

محمدمهدي عسگرپور، كارگردان سينماي ايران در واكنش به جايزه بهترين فيلم اسكار 2013 كه به «آرگو» اختصاص يافت و چگونگي اعلام آن توسط همسر رييس‌جمهوري امريكا، گفت: جايزه «آرگو» بيش از آنكه يك جايزه سينمايي باشد يك جايزه سياسي تلقي مي‌شود.

وي ادامه داد: سابقه اسكار اين‌گونه بوده كه وقتي قرارست فيلمي اسكار بهترين فيلم را بگيرد، معمولا نامزد بهترين كارگرداني هم هست اما امسال «آرگو» در ميان پنج فيلم نامزد بهترين كارگرداني نبود. اين موضوع جاي تعجب دارد كه فيلمي نامزد بخش كارگرداني نباشد اما جايزه بهترين فيلم را بگيرد!

اين كارگردان سينماي ايران با اشاره به اينكه جايزه اسكار اعتبار جديدي براي «آرگو» در حوزه سينمايي و فرهنگي ايجاد نمي‌كند، توضيح داد: اما در محدوده سياسي ممكن است براي آنها اعتبار بيشتري به ارمغان آورد. اين جايزه به عنوان يك پالس كاملا مشخص از طرف يك جريان سينمايي است و يك دستاورد سياسي تلقي مي‌شود. به اعتقاد من آكادمي اسكار امسال و در اين دوره خيلي به اعتبار خود فكر نكرده و حتي به اين بخش به گونه‌يي بي‌توجهي كرده است.

عسگرپور ادامه داد: در صورتي كه اگر به سال‌هاي قبل اين جوايز فكر كنيم، متوجه مي‌شويم كه در دوره‌هاي گذشته آنها تلاش مي‌كردند اين جوايز را كمتر به مسائل سياسي آلوده كنند و حتي اعتبارشان براي آنها اهميت بيشتري داشت اما امسال به گونه‌يي ديگر عمل كردند.

وي تاكيد كرد: به هر حال من و خيلي از همكاران سينمايي‌ام اين فيلم را ديده‌ايم. فارغ از مسائل سياسي، «آرگو» در قد و قواره بهترين فيلم جايزه سال سينماي جهان يا همان اسكار نيست. اين فيلم بيشتر در حوزه‌هاي سياسي معنا پيدا مي‌كند تا حوزه‌هاي فرهنگي. در هر صورت من معتقدم آكادمي اسكار امسال كمتر به اعتبار خود فكر كرده و مدت‌ها طول مي‌كشد تا اعتبار گذشته خود را احيا و اين اتفاق را جبران كند.

عسگرپور درباره اعلام جايزه از سوي ميشل اوباما و دخالت كاخ سفيد در اين جايزه سينمايي عنوان كرد: اين يك حركت فرهنگي و سينمايي تلقي نمي‌شود. اين حركت كاخ سفيد نشان مي‌دهد كه اين فيلم به كمك‌هاي بسياري نياز دارد تا به صورت يك اثر سينمايي مطرح شود و آن خلأهايي كه «آرگو» دارد، حداقل با چنين حركت‌هايي پر مي‌شود. به عقيده من خيلي واضح و مستقيم اين حركت را مي‌شود، سياسي تلقي كرد.

 

مهر| همايون ارشادي بازيگر سينما تاكيد كرد كه جايزه بهترين فيلم اسكار براي «آرگو»، اعلام آن از سوي همسر اوباما و سخنان بن افلك كارگردان اثر نشان از سياسي بودن اين جايزه است.

همايون ارشادي، بازيگر سينماي ايران كه در فيلم‌هاي بين‌المللي نيز ايفاي نقش كرده است آكادمي اسكار را يك رويداد سينمايي - سياسي دانست و گفت: من به عنوان بازيگر سينماي ايران هيچگاه فيلم‌هاي خارجي را كه درباره ايران ساخته مي‌شود، نمي‌بينم؛ چراكه معتقدم فيلم‌هايي از اين دست بيش از اينكه دغدغه شناخت ايران و ايراني را داشته باشد منافع و اهداف سياسي بنگاه‌هاي غرب را تامين مي‌كند. به همين دليل حاضر نيستم فيلم‌هاي سياسي را كه خارج از كشورم درباره ايران ساخته مي‌شود، ببينم.

وي در ادامه افزود: موضوعات مطرح شده در اغلب اين آثار حقيقت ندارد و نمي‌توان به عنوان يك مرجع به فيلم‌هايي از اين دست اعتماد و مراجعه كرد. ضمن اينكه طبق تعريف‌هايي كه شنيده‌ام فيلم «آرگو» از جهت مضمون استناد تاريخي دچار مشكل است و جدا از محتوا به لحاظ ساختار هم دچار اشكال‌هايي است.

ارشادي كه نخستين حضورش در مجامع سينماي جهان را با آثار عباس كيارستمي تجربه كرده است، در ادامه صحبت‌هاي خود با اشاره به سياسي بودن اكثر جشنواره‌هاي خارجي بيان كرد: تجربه نشان داده كه اغلب جشنواره‌هاي دنيا سياسي هستند و در اين ميان اسكار سياسي‌ترين جايزه سينمايي است و بازهم تجربه نشان داده فيلمي كه از اين آكادمي جايزه مي‌گيرد، جوايز ساير جشنواره‌هاي نامدار جهاني را نيز از آن خود مي‌كند.

بازيگر «بادبادك‌باز» همچنين اشاره كرد: سال گذشته فيلم «جدايي نادر از سيمين» ساخته اصغر فرهادي هم برنده جايزه اسكار شد. البته اين فيلم از نگاه من بيش از اينكه جنبه‌هاي سياسي داشته باشد از ارزش‌هاي سينمايي برخوردار بود و نمي‌توان جايزه‌يي را كه از آن خود كرد صرفا سياسي دانست. اما فيلم «آرگو» و نحوه اعلام جايزه آن از سوي ميشل اوباما و همچنين صحبت‌هاي بن افلك كاملا جنبه سياسي داشت. ارشادي در پايان افزود: من از جمله بازيگران كم‌حرف سينماي ايران هستم و به‌ ويژه از شش ماه گذشته تصميم گرفته بودم كه با هيچ رسانه‌يي صحبت نكنم. اما كم و كيف اهداي اين جايزه به شكلي بود كه به عنوان يك ايراني خودم را مسوول مي‌دانم كه نسبت به چگونگي اهداي اين جايزه و ويديو كنفرانس ميشل اوباما و صحبت‌هاي بن افلك واكنش نشان دهم. معتقدم اين نوع برخورد و اهداي جايزه براي يك ايراني مساله ملي محسوب مي‌شود و بايد نسبت به آن واكنش نشان داد.