‌آفت نگرش سياسي به سلامت مردم

محمدرضا ظفرقندي

خانم دكتر وحيددستجردي وزير محترم سابق بهداشت درمان و آموزش پزشكي در مكاتبات روزهاي اخير به صراحت از فشار مديريت اجرايي كشور بر وزارتخانه خود براي تغيير رياست دانشگاه علوم پزشكي تهران خبر داده است. در پاسخ، ايشان اين تغيير را به مصلحت نظام سلامت و دانشگاهي كشور ندانسته و همين نگاه باعث عزل وزير و در نهايت استعفاي رييس دانشگاه علوم پزشكي تهران شد. اِعمال نگرش و سليقه سياسي براي تغيير مديريت در وزارتخانه يا دانشگاهي كه ارتباط مستقيم و بي‌واسطه با يكي از مهم‌ترين حوزه‌هاي اجتماعي يعني سلامت و درمان مردم دارد نگرش خطير و مردودي است كه يقينا باعث به‌هم‌ريختگي و تزلزل در همه اركان و رده‌هاي نظام سلامت كشور مي‌شود. اين‌گونه تغييرات در حالي صورت مي‌گيرد كه ديگر بر همگان ثابت شده كه يكي از شاخص‌هاي مهم توسعه در كشورهاي مختلف دنيا استقلال و ثبات مديريت علمي بر مراكز علمي ـ دانشگاهي و درماني است. مساله اصلي اين است كه تصميم‌گيري و تصميم‌سازي در دانشگاه‌هاي بزرگ و در كشورهاي توسعه‌يافته يا آنها كه در تكاپوي رسيدن به توسعه هستند، از درون دانشگاه‌ها و محيط‌هاي علمي و از پايين و به بالا انجام مي‌گيرد كه همين عامل زمينه ثبات رشد و استقلال آنهاست. برهم خوردن اين فرمول و تحميل تصميم‌گيري‌ها به دلايل سياسي و غيرسياسي از بيرون دانشگاه‌ها يا همان روش از بالا به پايين اما موجب كاهش انگيزه‌ها و به هم ريختگي استراتژي‌هاي ميان‌مدت و طولاني‌مدت در محيط‌هاي علمي- آموزشي مي‌شود. در كمال تاسف، براساس روشي كه مدت‌هاست با منشأ و اهداف سياسي بر كشور ما سايه افكنده ثبات و استقلال مديريتي دچار ضعف و نقصان روزافزون شده و ايجاد برخي فيلترها با تابلوي قانون نيز به تشديد اين چالش كمك مضاعفي كرده است. از جمله اين موارد تصميمي بود كه بر اساس آن مديريت گروه‌هاي علمي دانشگاه‌هاي كشور به صورت انتصابي تعيين شوند در حالي كه تا پيش از اين، به صورت انتخابي و توسط اساتيد صورت مي‌گرفت. امروز وضعيت به گونه‌يي شده است كه بسياري از تصميمات مهم در سرفصل‌هاي مختلف علمي - فرهنگي و حتي انتخاب اساتيد از بيرون دانشگاه‌ها تصميم‌گيري و ابلاغ مي‌شود. روايت فوق همان نقطه‌يي است كه باعث تزلزل و بي‌انگيزگي در سطوح مختلف مديريت دانشگاهي از يك طرف و آسيب بهداشتي و درماني به بيمارستان‌هاي دانشگاهي و مردم از طرف ديگر مي‌شود.