صادق وزیری، آخرین وزیر دادگستری دوران پهلوی در سن ۱۰۱ سالگی در تهران درگذشت.

یحیی صادق وزیری، آخرین وزیر دادگستری دوران پهلوی در سن ۱۰۱ سالگی در تهران درگذشت.

یحیی صادق وزیری، آخرین وزیر دادگستری دوران پهلوی در سن ۱۰۱ سالگی در تهران درگذشت.

صادق وزیری در کابینه شاپور بختیار، وزیر بود اما در پی خروج شاه از ایران از مقام خود استعفا کرد.

به گزارش پارسینه، یحیى صادق وزیرى – فرزند میرزا محمودخان- ۱۸ مهر ۱۲۹۰ ش، در خسروآباد سنندج متولد وسال ۱۳۰۶ وارد دبیرستان شد و در ۱۳۱۳ در دارالفنون با معلم هایی همچون نصرالله فلسفى ، جلال همایى ، فرامرزى و…- آشنا می شود. سپس وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران می شود.

از استادان معروف وی در دانشکده حقوق مىتوان به این افراد اشاره کرد : سنگلجى ، سیدعلى شایگان، کریم سنجابى، حسن امامى، شیخمحمد بروجردى، تقى نصر، شیخباقر حائرى، محمد مشکاة، متین دفترى و على حائرى. مهر سال ۱۳۱۶ پس از لیسانس، یک سال قبل از ورود محمدرضا پهلوى ، وارد دانشکده افسرى مىشود و به عنوان افسر مالیه، به هنگ ۲۸ پیاده کردستان مىرود. مهرماه ۱۳۱۸ در تبریز دادیار درجه دوم دادسرا، اواسط آبان۱۳۲۰ دادیار دادسراى کرمانشاه و سپس دادستان کردستان و اردیبهشت ۱۳۲۵ دادیار تهران و مامور بازرسى نخست وزیرى – قوام – می شود. به اصرار رزم ارا در مسند قضاوت بین قاضى محمد و حکومت وقت ایران می نشیند.

هنگام بازگشت به تهران و ارائه گزارش کار به پیرنیا، ، به بازپرسى دیوان کیفرى منصوب شد. به دستور قوام و اللهیار صالح به عنوان دادیار تهران مامور خدمت دادگستری در نخست وزیری یا نماینده مخصوص می شود .صادقوزیرى در دادسراى دیوان کیفرى به بررسى قضاوت درباره پروندههاى مختلف رشوه، اختلاس، سوءاستفاده، شکایات و… مىپردازد. پس از تیر ۱۳۳۱ با تغییر کابینه بهعنوان بازپرس به دادسراى تهران منتقل شد. سال ۱۳۳۴ که سپهبد زاهدى از نخستوزیرى کنارهگیرى کرد و حسین علا به عنوان نخستوزیر مامور تشکیل کابینه شد به دستور شاه از طرف دادگستری ، مامور رسیدگی به وضع گمرک شد . بعد از طرف اسدالله علم – وزیر کشور – بازرس شهردارى تهران می شود و هنگامی که دکتر على امینى وزیر دادگسترى بود ؛ به معاونت اول دادستانى منصوب شد.

سال ۱۳۳۵ نخست متصدى امور دادسرا و سپس دادستان دیوان کیفر شد . سال ۱۳۳۸ مجددا به دستور شاه در تهیه گزارشى به کابینه از جریان پرونده مربوط به شرکت گوشت تهران مامور دادگستری شد . اوایل سال ۱۳۳۹ – وازرت محمدعلى هدایتى- ابتدا به سمت مستشار دیوان کشور و پس از کابینه اقبال و شریف امامى ؛ در ایام نخستوزیری على امینى در سال۱۳۴۰ دادستان دادگاه انتظامى قضات مىشود . اواخر تیر ۱۳۴۱ ایام نخستوزیر امیراسدالله علم ووزارت غلامحسین خوشبین در دادگسترى ، به مدیریت کل بازرسى کل کشور منصوب می شود ؛ اما صادقوزیرى مخالفت می کند.

اواخر سال ۱۳۴۱ دکتر محمد باهرى وزیر دادگسترى مىشود و صادق وزیرى را به سمت بازرس قضایى در اداره کل بازرسى کشور منصوب اما او به ابلاغ اعتراض شدید می کند .سپس در تشکیل کابینه على منصور، باقر عاملى وزیر دادگسترى بود و صادق وزیری به عنوان نماینده دادگسترى در کمیسیون حل اختلاف وزارت دارایى تعیین می شود ؛اما وی نمىپذیرد ( زیرا می گفت این شغل شایسته مقام او نیست و با وضعیت شغلى او تناسب ندارد ) و به خاطر این اعتراض ها سرانجام در ۱۰/۱۸/۱۳۴۴ با ابلاغ وزیر ، صادق وزیرى منتظر خدمت و ارتباط وی با دادگسترى قطع شد. و تا سال ۱۳۴۶ خانه نشین مىشود.اول آبان ۱۳۵۱ بازنشسته شد.

از کانون وکلا ی دادگستری ، پروانه وکالت گرفت، اما هیچوقت وکالت کسى را قبول نکرد و به عنوان وکیل در هیچ دادگاهى حاضر نمىشود. اول دى۱۳۵۷ شاپور بختیار نخست وزیرى شد و بنابه آشنایى با برادر صادقوزیرى- صارمالدین- از او تقاضاى پذیرش وزارت دادگسترى را دارد. صادق وزیرى بنا به تماسهاى مکرر بختیار و درخواست قضات و دوستانش از جمله احمد حاج سیدجوادى، نورالدین الموتى، دکتر باقر عاملى، فتحالله بنىصدر و… روبهرو مىشود که به درخواست بختیار جواب مثبت مىدهد و در روز معارفه کابینه به شاه حضور می یابد.

پس از راى اعتماد مجلسین به کابینه و خروج شاه از مملکت، از مقام خود استعفا مىدهد که در تاریخ سیاسی معاصر استعفای وی را یکی از عوامل مهم سقوط کابینه بختیار می دانند.

در دوران انقلاب و جریانهای نزاع سیاسی کردستان ، وی به همراه هیات صلح اول دولت مرکزی را یاری می دهد و درتدوین شورای قانون اساسی در ۱۳۵۹هم مدتی فعالیت داشت و بعد به کلی از صحنه اجرایی و سیاسی کنار می رود و سکوت پیشه کرد.

در مرداد ۱۳۸۴ به همت جمعی از همشهریان، همکاران و دوستانش در کاخ نیاوران ، مجلس بزرگداشت یا مراسم تقدیری به عنوان قاضی پیشکسوت برگزار شد که از جمله صدر حاج سیدجوادى، محمدرضا جلالى نائینى و ابراهیم یونسى و همچنین مرتضى رسولى ، اسعد اردلان و عرفان قانعى فرد سخنرانى کردند و لوح تقدیری توسط رشیدیان و شادروان بهاالدین ادب به صادق وزیری اهدا شد .

تنها گفتگو و خاطرات وی در کتاب آهنگ وفا ( گفتمان تاریخی فرهنگی کردها ) نوشته عرفان قانعی فرد امده و در آن کتاب مولف اشاره کرده است که وی کلیه اموال خود را مصروف مدرسه سازی و خوابگاه دانشجویان در کردستان نمود درباره این قاضى معروف دادگسترى ، به دو لقب ” اخرین وزیر کرد اهل سنت ” و ” آخرین وزیر دادگستری شاه ” در تاریخ معاصر ایران اشاره کرده است.