ساعت يك بامداد روز گذشته خبر درگذشت هوگو چاوز، رييسجمهور سوسياليست ونزوئلا كه دو سال گذشته را با بيماري سرطان دست و پنجه نرم ميكرد، توسط معاون وي اعلام شد. مرگ چاوز در 58 سالگي به 14 سال حضورش در راس قدرت ونزوئلا پايان داد. اين خبر بيش از هر مقام ديگري در جهان، محمود احمدينژاد، رييسجمهور ايران را به سوگ نشاند كه در دوران هشت ساله رياستجمهورياش بارها به كاراكاس سفر كرده بود و در تهران نيز ميزبان چاوز بود تا در حالي كه چفيهيي به گردن داشت با او عكس يادگاري بگيرد. مرگ چاوز كه احمدينژاد او را دوست و برادر خطاب ميكرد موجب شد كه دولت يك روز عزاي عمومي در ايران اعلام كند و رييسجمهور پيام تسليت بلند بالايي براي وي منتشر كند كه در آن اطمينان داده چاوز به همراه مسيح بازميگردد تا جامعه بشري را در استقرار صلح و عدالت كامل و مهرباني و كمال ياري كند. همچنين علياكبر صالحي، وزير امور خارجه نيز پيام تسليتي خطاب به دولت و ملت ونزوئلا براي الياس خاوا، وزير نيروي مردمي و روابط خارجي جمهوري بوليواري ونزوئلا ارسال و در آن خاطرنشان كرد هرچند چاوز بزرگ از لحاظ فيزيكي ديگر در ميان ما نيست اما مطمئنا روح، راه و مسير آزاديخواهانه وي براي هميشه در قلوب دوستداران و عاشقان حق و حقيقت ماندگار شد و راهنماي نيل به توسعه، عدالت و صلح براي مردم استقلال طلب ونزوئلا و دنيا خواهد بود. از سوي ديگر علي لاريجاني در پيامي خطاب به رييس مجلس ملي ونزوئلا، درگذشت هوگو چاوز را به مجلس، مردم و دولت اين كشور تسليت گفت. در متن اين پيام آمده است: با تلاش و كوشش ارزشمند ايشان فصل جديدي در حيات سياسي ملتهاي امريكاي لاتين رقم خورد و مشي استقلالطلبي و مبارزه با زورگويي قدرتهاي جهاني اينك به گفتماني نو و پويا ميان ملتهاي منطقه امريكاي لاتين تبديل شده و آينده روشني را برايآنها رقم زده است. به گزارش ايسنا در متن پيام رييسجمهور آمده است:
بسمالله الرحمن الرحيم
انا لله و انا اليه راجعون
دوست گرامي جناب آقاي نيكولاس مادورو
كفيل محترم رياستجمهوري ونزوئلا
روح بلند مردي بزرگ از تبار عدالت طلبان و آزاديخواهان به آسمان پر كشيد و جهان را در سوگ فرو برد. ونزوئلا فرزندي برومند و شجاع و جهان، رهبري خردمند و انقلابي را از دست داد.
در نهايت تاثر اين حادثه غمانگيز را به همه ملتها و ملت بزرگ ونزوئلا و خانواده محترم ايشان و جنابعالي تسليت عرض مينمايم.
هوگو چاوز نامي آشنا براي همه ملتهاست. نام او يادآور زلال پاكي و مهرباني، شجاعت، پايمردي، عشق به مردم و فداكاري و تلاش بيوقفه براي خدمت به مردم به ويژه محرومان و زخمخوردگان از استعمار و استكبار است.
او انساني عميقا موحد و مومن و پايبند به ارزشهاي انساني و آسماني و باورمند به راه انبياي الهي و حاكميت جهاني عدالت و عشق به رهبري صالحان بود. او همزمان كه با رشادت تمام در برابر زيادهخواهيهاي مستكبران ميايستاد و فشار سنگين تبليغاتي و اقتصادي و تهمتها و حتي كودتاها را در هم ميشكست، قامت بلندش در برابر كودكي خردسال فرو ميافتاد و با دستهاي مهربانش او را نوازش و سرود آزادي و سرافرازي را در گوش او زمزمه و زلال عشق را در انديشه و جان او جاري ميكرد. هوگو چاوز نماد و ميراثدار همه شجاعان و مبارزان و انقلابيون در تاريخ پرافتخار و البته غم بار امريكاي لاتين و تجلي روح آزادگي مردم مظلوم اين ديار و همه ملتهاي تحت ستم و پرچم برافراشته مبارزان ضداستعماري و عدالتطلبانه و طلايهدار دوستي بين ملتهاست. او نقطه اتكاي روحي و پشتيبان همه انقلابيون و آزاديخواهان منطقه و جهان بود. او حقيقتا جلوه روشني از يك ونزوئلايي پرشور و آرماني و دوستداشتني است و مردم بزرگ ونزوئلا با آگاهي و هوشمندي بارها و بارها او را به مسند رياستجمهوري رساندند و در فراز و نشيب و سختيها ياريش كردند و او نيز همه فرصتها و قدرت را براي خدمت به مردم و سربلندي كشورش و آزادي ملتها به كار گرفت. او سرانجام در پي يك بيماري مشكوك همه وجود و جان خود را نيز در اين راه پرافتخار تقديم كرد. او در حقيقت شهيد راه خدمت به ملت ونزوئلا و پاسداري از ارزشهاي انساني و انقلابي است گرچه امروز و به ظاهر هوگو چاوز، دوست صميمي و مهربان مردم، در بين ما نيست اما اطمينان دارم كه روح آسماني و انديشه پاك او هر روز و در افقي بالاتر در دل و جان تك تك مردم امريكاي لاتين و ونزوئلا و همه ملتهاي عالم و با درخششي بيشتر طلوع ميكند و راه عزت و سربلندي را فرا روي همگان قرار خواهد داد. هوگو چاوز زنده است تا عدالت و عشق و آزادي زنده است. او زنده است تا ايمان و پاكي و انسانيت زنده است. او زنده است تا ملتها زندهاند و براي استقرار استقلال و مهرباني و عدالت تلاش ميكنند. ترديد ندارم كه او بازخواهد گشت و به همراه همه صالحان و حضرت مسيح(ع) و تنها باقيمانده از نسل پاكان، انسان كامل، خواهد آمد و جامعه بشري را در استقرار صلح و عدالت كامل و مهرباني و كمال ياري خواهد كرد. يك بار ديگر اين ضايعه سنگين را تسليت گفته و از خداوند منان براي جنابعالي و ملت ونزوئلا و همه ملتها سعادت و سلامت و رفاه و عزت آرزو ميكنم.
دوست و برادر شما
محمود احمدينژاد
رييسجمهوري اسلامي ايران
اما اعلام عزاي عمومي و نحوه نگارش پيام تسليت احمدينژاد واكنش علما را نيز به همراه داشت.
آخرين سفر احمدينژاد به ونزوئلا اما محمود احمدينژاد كه تا كمتر از پنج ماه ديگر با ساختمان رياستجمهوري در خيابان پاستور خداحافظي ميكند، امروز براي نهمين بار و احتمالا آخرين بار به عنوان رييسجمهور ايران به ونزوئلا سفر ميكند تا در مراسم خاكسپاري چاوز شركت كند. اين در حالي است كه محمد خاتمي، همتاي اسبق وي در دو دور رياستجمهورياش سه بار به ونزوئلا سفر كرده بود و يك بار نيز ميزبان چاوز در تهران بود كه همين سفرهاي نقطه آغازين توسعه روابط تهران – كاراكاس به شمار ميرود. نخستين ديدار محمود احمدينژاد در مقام رييس دولت با چاوز، نه در تهران و نه در كاراكاس كه در نيويورك صورت گرفت. شهريورماه 84، احمدينژاد كه حدود يك ماه قبل از آن مراسم تحليف خود را به جا آورده بود، عازم نيويورك شد، تا براي نخستينبار در اجلاسيه سالانه سازمان ملل متحد شركت كند. چاوز نيز 10 ماه پس از اين ملاقات در هفتم مردادماه سال 85 و يك روز بعد از جشن تولدش، براي نخستين ديدار رسمي از ايران در دوره رياستجمهوري احمدينژاد، به تهران سفر كرد. ابتدا قرار بود اين سفر همزمان با جشن تولد چاوز انجام شود و حتي دفتر رياستجمهوري ايران خبرنگاران را به فرودگاه دعوت كرده بود تا از هوگو چاوز كه همزمان با تولد 52 سالگي خود وارد تهران ميشد، استقبال كنند، ولي نا گهان اين برنامه بدون هيچ توضيح خاصي يك روز به عقب افتاد و پس از چند ساعت انتظار خبرنگاران را مرخص كردند. احمدينژاد، شهريورماه 85، يعني حدود يك ماه و نيم بعد از سفر چاوز به تهران، به نيت شركت در نشست سران كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد، روانه كوبا شد. 25 شهريور 85، احمدينژاد، چاوز را در كوبا ملاقات كرد.
احمدينژاد، 26 شهريور85 در كاراكاس، مورد استقبال رسمي هوگو چاوز قرار گرفت تا نخستين سفر رسمي چاوز به تهران در دوره رياستجمهوري خود را با نخستين سفرش به ونزوئلا پاسخ گفته باشد. 23 ديماه سال 85 يعني 40 روز بعد از پيروزي چاوز در انتخابات رياستجمهوري، احمدينژاد كه در گفتوگوي تلفني با چاوز تاكيد كرده بود «همه آزاديخواهان جهان از جمله ملت ايران از اين پيروزي خوشحالند»، براي تبريك حضوري بار ديگر راهي كاراكاس شد. در سال 86 چاوز تصميم گرفت بار ديگر به تهران بيايد و اين تصميم خود را دهم تيرماه سال 86 عملي كرد و به همراه چهار وزير، براي ديداري سه روزه به تهران آمد. سومين سفر احمدينژاد به كاراكاس هم در مسير بازگشت از نيويورك به تهران و تنها چند روز پس از سخنراني و جلسه پرسش و پاسخ معروف احمدينژاد در دانشگاه كلمبيا امريكا در سال 86 صورت گرفت. در اين سفر كوتاه چند ساعته، هوگو چاوز از اينكه بار ديگر ميزبان احمدينژاد در ونزوئلا است ابراز خوشحالي كرد و با بيان اينكه احمدينژاد از بزرگترين رهبران امروز دنيا در مبارزه با استكبار است، خطاب به وي اظهارداشت: «ونزوئلا سرزمين خود شما است». هفتمين سفر هوگو چاوز به تهران كه 28 آبانماه 86 يعني كمتر از دو ماه بعد از سومين سفر احمدينژاد به كاراكاس انجام شد، چند ساعت بيشتر طول نكشيد. اين سفر كوتاه كه ساعتي از آن به مراسم رسمي استقبال و بدرقه و ساعتي به ضيافت ناهار گذشت، بيشتر نمايش همبستگي بود تا فرصتي براي گفتوگو درباره گسترش روابط دوجانبه. هوگو چاوز، فروردينماه 88 هم به ايران آمد و آخرين وي به تهران در مهر 89 بود كه حساب سفرهاي او به ايران را به رقم 9 رساند. اما پس از آن وخيمتر شدن حال چاوز از ادامه سفرهايش به ايران جلوگيري كرد.
تهران و كاراكاس پس از چاوز
روند گسترش روابط ايران و ونزوئلا كه از دوران خاتمي آغاز شده بود، با روي كار آمدن دولت محمود احمدينژاد شتاب بيشتري گرفت و اكنون اين همكاريها در تمامي عرصهها از حمايت ايدئولوژيك و صف آرايي در مقابل امريكا گرفته تا زمينههاي سياسي و اقتصادي به سطح قابل توجهي رسيده است. ايران در ونزوئلا پايگاه موشكي احداث ميكند، براي بيخانمانهاي ونزوئلايي مسكن ميسازد و شماري از شركتها را به فعاليت در خدمات رساني به مردم اين كشور گمارده است. حتي استخراج اورانيوم در ونزوئلا نيز از كمك ايران بينصيب نمانده و چشمانداز رشد سرمايهگذاريهاي ايران در اين كشور روشن است. در مقابل ونزوئلا به ايران وعده فروش هواپيماهاي جنگي را داد كه عملي نشد و زماني هم در اوج بحران تحريم صادرات بنزين به ايران ادعا كرد كه در اين صورت به ايران بنزين صادر خواهد كرد. بدون ترديد حضور چاوز با ايدههاي انقلابي و ضدامپرياليستي در راس قدرت ونزوئلا از جمله عوامل تاثيرگذار بر تقويت روابط في مابين به شمار ميرفت. با اين وجود رامين مهمانپرست، سخنگوي وزارت امور خارجه بر اين باور است كه روابط تهران و كاراكاس پس از فوت چاوز نيز با قدرت ادامه پيدا ميكند. مهمانپرست درباره مرگ هوگو چاوز رييسجمهور ونزوئلا گفت: حادثه فوت چاوز براي مردم ونزوئلا يك حادثه غمانگيز بود. چون ايشان را قهرمان ملي خود ميدانستند. وي بيان كرد: نفس روابط ما با امريكا لاتين به ويژه ونزوئلا يك ظرفيت خوب براي همكاري كشورهاست. اين روابط با ظرفيت خود ادامه مييابد و با گسترش روابط نشان ميدهيم چاوز مسير خوبي را طي كرده و اين مسير با حمايت مردم ادامه پيدا ميكند. اميدواريم روابط با همان قوت و در همان سطح ادامه پيدا كند.